ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ (www.apolimantikiltd.gr)

Εντομα αποθηκών

Διάφορα έντομα προσβάλουν τα δημητριακά, το αλεύρι, τα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τον καπνό και παρόμοια προϊόντα. Μερικά από αυτά τα έντομα μπορεί να υπάρχουν αλλά να μην τα αντιλαμβανόμαστε έγκαιρα. Συνήθως αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα όταν αυτά πολλαπλασιασθούν και έχουν κάνει ήδη ζημιά στα προϊόντα.Τα έντομα αυτά αναφέρονται συνήθως ως ψείρες, πεταλούδες και σκουλήκια. Στην ουσία διαχωρίζονται σε κολεόπτερα (ψείρες) και λεπιδόπτερα(πεταλούδες, σκουλήκια) Κολεόπτερα και λεπιδόπτερα έχουν τέσσερα στάδια στην ανάπτυξή τους: αυγό, προνύμφη, χρυσαλίδες και ενήλικο. Όλα τα στάδια μπορούν να είναι παρόντα στα προϊόντα, αλλά τα αυγά είναι τόσο μικροσκοπικά που δεν τα βλέπουμε. Η προνύμφη είναι το πιο καταστρεπτικό στάδιο ορισμένες φορές, αλλά και το ενήλικο στάδιο είναι καταστρεπτικό σε κάποια από αυτά και είναι αυτό που βλέπουμε συχνότερα.

(Sitophilus granarius) Τα ενήλικα έχουν μήκος 3-5 χιλ. και χρώμα από καφεκόκκινο στην αρχή έως καστανόμαυρο στην συνέχεια. Χαρακτηριστικό είναι το ρύγχος στο οποίο καταλήγει η κεφαλή. Ο θώρακας είναι διάστικτος ενώ το σώμα φέρει ραβδώσεις. Μολύνουν το σιτάρι, το καλαμπόκι, το κριθάρι και το ρύζι. Τα τέλεια πολλές φορές τρέφονται και με προϊόντα αλευροποιίας. Σε περίπτωση μεγάλου πληθυσμού αυξάνουν την θερμοκρασία και την υγρασία των δημητριακών με τα προϊόντα του μεταβολισμού τους. Το θηλυκό εναποθέτει τα αυγά στο εσωτερικό του σπόρου τρυπώντας τον. Η προνύμφη μέχρι να ενηλικιωθεί τρέφεται από αυτόν. Γεννούν 35-250 αυγά, με μία αναλογία 2-3 αυγά την ημέρα. Ο βιολογικός κύκλος είναι 30-40 ημέρες το καλοκαίρι και 120 -  150 ημέρες τον χειμώνα. Τα ενήλικα ζουν 7-8 μήνες. (Tribolium castaneum), (Tribolium confusum) Τα ενήλικα έντομα έχουν μήκος 4.0 έως 5.0 χιλ. και το χρώμα τους είναι καφεκόκκινο. Μολύνουν τα διάφορα είδη ξηρών τροφίμων, όπως τα σιτάρια, τα αλεσμένα δημητριακά, τα καρυκεύματα, τους ξηρούς καρπούς. Χρησιμοποιώντας τις ισχυρές κάτω γνάθους τους, καταστρέφουν τις συσκευασίες των τροφίμων. Τα θηλυκά γεννούν 500 έως 1000 αυγά κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αναπτύσσονται σε ενήλικα σε περίπου δύο μήνες και ζουν μέχρι και τρία χρόνια αν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Είναι ευαίσθητα στο κρύο (το Τ. Confusum αντέχει σε χαμηλότερες θερμοκρασίες) και η ανάπτυξή τους ευνοείται από την υψηλή υγρασία. (Rhysopertha dominica) Είναι από τα μικρότερα κολεόπτερα των δημητριακών. Τα ενήλικα έχουν μήκος 2-3 χιλ. και χρώμα καστανόμαυρο. Έχουν τραχεία και διάστικτη επιφάνεια με έντονα βαθουλώματα Το θηλυκό γεννά 300-500 αυγά ανάμεσα στους σπόρους . Ο βιολογικός του κύκλος ολοκληρώνεται σε 1-2 μήνες ανάλογα με την θερμοκρασία. Σε χαμηλές θερμοκρασίες μειώνεται η δραστηριότητά του. Προσβάλει κυρίως τα σιτηρά για τα οποία είναι πρωτεύων εχθρός και από τις οπές που ανοίγει στους κόκκους μπορεί να διευκολύνει την προσβολή από ένα δευτερεύον παράσιτο. Πετά τις θερμές ώρες της ημέρας και επομένως μπορεί να μεταναστεύσει σε μια άλλη γειτονικά αποθηκευμένη ποσότητα δημητριακών και να εξαπλωθεί η προσβολή. Τρέφεται επίσης και με αποξηραμένα βότανα. (Ephestia kuehniella) Το ενήλικο έχει μήκος 10-15 χιλ. και άνοιγμα πτερών πάνω από 20 χιλ. Τα μπροστά φτερά είναι γκρι σκούρο. Η προνύμφη είναι υπόλευκη και φθάνει τα 20 χιλ. Το θηλυκό γεννά υπό κατάλληλες συνθήκες μέχρι 550 αυγά. Η βέλτιστη θερμοκρασία είναι 26ο ?27ο C και η βέλτιστη σχετική υγρασία 70%. Ο βιολογικός κύκλος υπό άριστες συνθήκες διαρκεί 3-4 μήνες. Τα αυγά γεννιούνται στα προϊόντα που προσβάλλονται. Οι προνύμφες κινούνται γρήγορα και παράγουν τις ίνες που δημιουργούν ιστούς μέσα στο χώρο και σε μηχανήματα σε σημείο που μπορεί ακόμη και να τα μπλοκάρουν. Εμφανίζονται κυρίως σε αλευρόμυλους και προσβάλλουν άλευρα πίτουρα κλπ. Φερορμονικές παγίδες χρησιμοποιούνται για τον έγκαιρο εντοπισμό τους (Sitophilus oryzae) Μοιάζει με το S.granarius αλλά έχει θαμπότερο χρώμα, τα στίγματα στον θώρακα είναι πιο βαθιά και έχει τέσσερις κηλίδες ανοιχτότερου χρώματος στα έλυτρα. Το μήκος του είναι 2,5-3,5 χιλ. Τα αυγά όπως και στο S.granarius εναποτίθενται στο εσωτερικό των σπόρων όπου τρέφονται και οι προνύμφες. Είναι πιο ευαίσθητο στις χαμηλές θερμοκρασίες. Το θηλυκό γεννά 300-400 αυγά, ο βιολογικός του κύκλος είναι σε υψηλές θερμοκρασίες μόνο ένας μήνας και ζει 3-6 μήνες. Σε αντίθεση με το S.granarius, το S.oryzae μπορεί να πετάξει και να προσβάλει τα δημητριακά από τον αγρό. Οι προνύμφες του μπορεί να αναπτυχθούν και σε προϊόντα αλευροποιίας και το τέλειο να τρέφεται με προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής. (Lasioderma serricorne) Τα ενήλικα έντομα έχουν μήκος 2.0 έως 3.5 χιλ. και χρώμα καστανοκόκκινο με λεπτές τρίχες. Χαρακτηριστικό τους είναι ότι το κεφάλι τους είναι κάθετο προς τον άξονα του σώματος. Οι προνύμφες είναι το επιβλαβέστερο παράσιτο στις βιομηχανίες καπνών, έχουν χρώμα υπόλευκο και φθάνουν μέχρι μήκος 3.5 χιλ. Μολύνουν τα διάφορα είδη ξηρών τροφίμων όπως το αλεύρι, τα μπισκότα, τα αλεσμένα δημητριακά, τους ξηρούς καρπούς, τα αποξηραμένα βότανα, τα τρόφιμα κατοικίδιων ζώων και τα ξηρά φύλλα καπνών. Τα θηλυκά γεννούν περίπου 100 αυγά από την 3η ημέρα έως την 10η ημέρα από την εμφάνιση τους. Αναπτύσσονται σε ενηλίκους σε 40 έως 50 ημέρες σε 30 °C. (Orysaephilus surinamensis) Τα ενήλικα έχουν μήκος 2,5-3,5 χιλ., χρώμα καφέ σκούρο και θώρακα με δύο χαρακτηριστικά αυλάκια και έξι δόντια σε κάθε πλευρά.Προσβάλει τα δημητριακά και τα παράγωγά τους, άλλους σπόρους, ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα. Στο σιτάρι εμφανίζεται σαν δευτερογενής προσβολή. Γεννά έναν μέσο όρο 300 αυγά, ο βιολογικός του κύκλος ολοκληρώνεται σε 50 ημέρες αλλά σε υψηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να διαρκέσει και μόνο 30 ημέρες. Ζει 6-10 μήνες αλλά υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να ζήσει και 3 χρόνια. Αρχίζει να γεννά 5 ημέρες από την ενηλικίωσή του. Μεγάλοι πληθυσμοί μπορεί να προκαλέσουν με τα προϊόντα μεταβολισμού τους αύξηση της υγρασίας και θερμοκρασίας των δημητριακών. (Plodia interpunctella) Το ενήλικο έχει μήκος 8-10 χιλ. και το άνοιγμα των πτερύγων φθάνει τα 20 χιλ. Οι μπροστινές πτέρυγες έχουν το ακραίο μισό περίπου τμήμα τους καστανοκόκκινο και το υπόλοιπο γκριζοκίτρινο. Οι προνύμφες είναι λευκοκίτρινες (15-20 χιλ.) με το κεφάλι καστανοκόκκινο. Το θηλυκό ενήλικο γεννά 60-300 αυγά, μεμονωμένα ή σε συστάδες, σε ή κοντά στα τρόφιμα. Τα αυγά εκκολάπτονται σε 2-14 ημέρες. Ο βιολογικός κύκλος υπό ευνοϊκές συνθήκες ολοκληρώνεται σε 6-8 εβδομάδες. Οι πρώτες πεταλούδες εμφανίζονται τον Απρίλιο και υπό άριστες συνθήκες (υγρασία-θερμοκρασία) μπορούν να υπάρξουν και πέντε γενιές σε ένα έτος. Παγίδες φερορμονών χρησιμοποιούνται για την διαπίστωση του μεγέθους του πληθυσμού. Προσβάλουν δημητριακά και παράγωγά τους, ξηρούς καρπούς, σοκολάτες, γάλα σκόνη, κακάο κλπ. (Acanthoscelides obtecus) Το ενήλικο έχει μήκος 3-6 χιλ. και κιτρινοπράσινο με καφέ και γκρίζα στίγματα. Οι προνύμφες είναι τριχωτές και λευκές μέχρι 5 χιλ. Το θηλυκό γεννά περίπου 50 αυγά και τα τοποθετεί είτε στα ξερά φασόλια στην αποθήκη, είτε όταν ακόμη αυτά βρίσκονται μέσα στους λοβούς στο χωράφι. Σε ένα κόκκο φασολιού μπορεί να βρεθούν αρκετές προνύμφες. Πριν την ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου η προνύμφη ετοιμάζει μια στρόγγυλη οπή η οποία καλύπτεται από τον φλοιό του σπόρου μέχρι την έξοδο του εντόμου. Προσβάλλονται όλα τα είδη οσπρίων, κυρίως όμως τα άσπρα αποθηκευμένα φασόλια, στα οποία αν δεν γίνει καταπολέμηση μπορεί να αναπαράγεται συνεχώς. (Ephestia elutella) Το ενήλικο έχει μήκος σώματος 10-11 χιλ. και άνοιγμα πτερών 15-18 χιλ. Τα μπροστά πτερά είναι καστανόγκριζα. Οι προνύμφες είναι υπόλευκες έως ροζέ και φθάνουν τα 20 χιλ. Οι ενήλικοι είναι βραχύβιοι (13-15 ημέρες) και δεν σιτίζονται. Το θηλυκό γεννά μέχρι και 280 αυγά στα προϊόντα τα οποία προσβάλλονται και από τα οποία τρέφονται οι προνύμφες. Ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται υπό τους βέλτιστους όρους σε 50-90 ημέρες. Εμφανίζονται σε καπναποθήκες και προσβάλλουν αποξηραμένα φύλλα καπνού, αλλά προσβάλλουν και ξηρούς καρπούς, κόκκους καφέ και κακάο και επομένως είναι ένα από τα σοβαρά παράσιτα και στην σοκολατοβιομηχανία. Το έντομο εντοπίζεται έγκαιρα με την τοποθέτηση φερορμονικών παγίδων. (Paniceum stegobium) Είναι της ίδιας οικογενείας με το L.serricorne αλλά είναι ελαφρώς μεγαλύτερο και πιο μακρύ. Το ενήλικο έχει μήκος 2-4 χιλ. και χρώμα καφεκόκκινο με λεπτές τρίχες. Οι κεραίες έχουν τρία διευρυμένα τμήματα στην άκρη. Το θηλυκό γεννά 50-100 αυγά μεμονωμένα στα τρόφιμα και η λαρβική περίοδος διαρκεί 4-5 μήνες ενώ η ολοκλήρωση του κύκλου ζωής απαιτεί τουλάχιστον 7 μήνες. Στα δροσερά κλίματα υπάρχει μια γενιά τον χρόνο. Η προνύμφη είναι παμφάγος. Τρέφεται με ένα ευρύ φάσμα τροφίμων όπως αποξηραμένα βότανα, ξηρούς καρπούς, σιτηρά, μπαχαρικά, κόκκους καφέ, μπισκότα, σοκολάτα, μακαρόνια, ξερά φασόλια, ξερές ζωοτροφές, σκόνη γάλα, ιχθυάλευρα, ψωμί, αποξηραμένα άνθη κλπ. (Trogoderma granarium) Το ενήλικο έχει σχήμα ωοειδές μήκους 2-3 χιλ. χρώματος σκούρου καφέ με ανοιχτότερου χρώματος κηλίδες πάνω στα έλυτρα. Η προνύμφη έχει σχήμα ατρακτοειδές, μήκος 5 χιλ. περίπου και χρώμα καστανό προς το κίτρινο Το θηλυκό γεννά περίπου 80 αυγά που εκκολάπτονται σε 4-5 ημέρες και η λαρβική εξέλιξη μπορεί να κρατήσει και 4 εβδομάδες. Το ενήλικο είναι βραχύβιο και ζει από μερικές ημέρες μέχρι 2 εβδομάδες. Η προνύμφη είναι παμφάγα και εκτός από το προφανές που είναι το σιτάρι, προσβάλει ρύζι, ξηρούς καρπούς, ελαιούχους σπόρους, όσπρια, καουτσούκ, βιβλία, χαρτοκιβώτια, ακόμη και καμβάδες έργων τέχνης. (Tenebrio monitor) Είναι από τα μεγαλύτερα κολεόπτερα των αποθηκευμένων. Το ενήλικο έχει μήκος 15-18 χιλ., έχει χρώμα σκούρο καφέ έως μαύρο και είναι γυαλιστερό. Η προνύμφη φθάνει μέχρι και 30 χιλ., έχει χρώμα από λευκό έως καφέ και είναι γνωστή ως μεγάλο σκουλήκι των αλεύρων. Το θηλυκό γεννά 300-600 μεμονωμένα ή σε συστάδες στα παράγωγα των δημητριακών (αλεύρι, πίτουρα) και εκκολάπτονται σε 4-14 ημέρες. Η προνύμφη είναι ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες και οι ενήλικοι εμφανίζονται την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι και ζουν 2-3 μήνες. Βρίσκονται σε σκοτεινά και υγρά μέρη αλλά την νύχτα έλκονται από το φως και πετούν. Προσβάλλουν τα παράγωγα των σιτηρών και εμφανίζονται σε μύλους, αρτοποιεία, αποθήκες τροφίμων κλπ. (Sitotroga cerealella) Το ενήλικο έχει μήκος σώματος 5-8 χιλ. και άνοιγμα πτερών 11-17 χιλ. τα πάνω πτερά έχουν χρώμα γκριζοκίτρινο ενώ τα κάτω είναι γκρίζα με κρόσσια. Το θηλυκό γεννά περίπου 40 μικροσκοπικά αυγά στους κόκκους του σιταριού ή του καλαμποκιού και αυτά μέσα σε 4-8 ημέρες εκκολάπτονται και εμφανίζονται οι μικρές άσπρες προνύμφες που ολοκληρώνουν τα στάδιά τους στο εσωτερικό του σπόρου. Προσβάλλουν, εκτός από το σιτάρι και το καλαμπόκι, και το κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη. Αλλά μόνο τους σπόρους και όχι τα παράγωγά τους. Η προσβολή μπορεί να ξεκινήσει ακόμη και από το χωράφι. (Liposcelis bostrychophila) Είναι έντομο που ανήκει στην οικογένεια psocoptera, πολύ μικρό σε μέγεθος με το μήκος του να κυμαίνεται από 0,5-1 χιλ. και έχει χρώμα υπόλευκο έως ελαφρώς καστανό σε ορισμένες περιπτώσεις. Λόγω του μικρού μεγέθους του και του χρώματοςτου,  πολλοί το μπερδεύουν με το acarus siro, αλλά σε αντίθεση μ'αυτό που έχει τέσσερα ζεύγη ποδιών, το Liposcelis έχει τρία και εύκολα κανείς μπορεί να το διαχωρίσει διότι κινείται πολύ γρήγορα ενώ to acarus siro είναι βραδυκίνητο. Είναι έντομο που ζει μέχρι και 53 εβδομάδες και το θηλυκό γεννά 3-4 αυγά την ημέρα στην τρίτη εβδομάδα αφότου ενηλικιωθεί. Όσο περνά ο καιρός ο αριθμός των αυγών μειώνεται. Το μέγεθος των αυγών είναι δυσανάλογο φθάνοντας το 1/3 του μεγέθους του σώματός του. Ο βιολογικός του κύκλος ανάλογα με την θερμοκρασία και την υγρασία ολοκληρώνεται σε 22-56 ημέρες. Τρέφεται με μυκήλια μυκήτων, προϊόντα μεταβολισμού των άλλων εντόμων και εμφανίζεται στα δημητριακά όταν θερμοκρασία και η υγρασία του προϊόντος είναι υψηλή. Είναι δευτερογενές παράσιτο και εκτός από τα σιτηρά, το βρίσκουμε στα άλευρα, τα χαρτιά και γενικά όπου υπάρχει σκόνη, υγρασία και υψηλή θερμοκρασία. (Acarus siro) Τα ακάρεα των σιτηρών είναι πολύ μικρά σε μέγεθος, που φθάνει μέχρι 0,5 χιλ. έχουν χρώμα υπόλευκο με 4 ζεύγη ποδιών που έχουν χρώμα ροζ. Είναι ανθεκτικά στις χαμηλές θερμοκρασίες αλλά έχουν απαιτήσεις όσον αφορά την υγρασία. Δεν θα αναπτυχθούν αν η σχετική υγρασία είναι κάτω από 65%. Το θηλυκό γεννά 500-800 αυγά με μία αναλογία 20-30 την ημέρα. Ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται περίπου σε 2 εβδομάδες και η λευκή προνύμφη έχει όπως τα έντομα τρία ζεύγη ποδιών. Προσβάλουν σιτηρά, ζωοτροφές και ξηρούς καρπούς υποβαθμίζοντας την ποιότητα Τα αυγά τους είναι ανθεκτικότερα στις συνήθεις αναλογίες των υποκαπνιστικών και χρειάζονται 50% υψηλότερη δοσολογία. Η μόνη αποτελεσματική μέθοδος έλέγχου τους είναι η αποθήκευση των προϊόντων με χαμηλό ποσοστό υγρασίας και σε ξηρό περιβάλλον. (Mauritanicus tenebroides) Το ενήλικο είναι μακρόστενο μήκους 9-10 χιλ. και χρώματος μαύρου. Η προνύμφη είναι λευκή και σαρκώδης μήκους έως και 20 χιλ. και έχει μαύρο κεφάλι και στο πίσω μέρος του σώματος δύο μαύρες δαγκάνες. Το θηλυκό γεννά περίπου 1000 αυγά διάσπαρτα στο αλεύρι, το σιτάρι ή άλλα τρόφιμα. Η ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου ανάλογα με τις συνθήκες διαρκεί από μερικούς μήνες έως και ένα έτος. Το θηλυκό τέλειο έντομο ζει περίπου ένα έτος αλλά σε μερικές περιπτώσεις και υπό ευνοϊκές συνθήκες και 3 έτη. Εμφανίζεται σε μύλους, σιλό και αποθήκες δημητριακών και προσβάλει σιτηρά, άλλους σπόρους, ζωοτροφές, ξηρούς καρπούς. Έχει βρεθεί και σε αποθήκες καπνού όπου η προνύμφη τρυπά τα ξερά καπνόφυλλα.

ΕΛΕΓΧΟΣ

Ο έλεγχος με φερορμόνες είναι σήμερα το σημαντικότερο βήμα στην έγκαιρη καταπολέμηση των εντόμων. Οι φερορμόνες είναι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από έναν οργανισμό (στην συγκεκριμένη περίπτωση έντομο) στο περιβάλλον και εξυπηρετούν στην επικοινωνία με άλλα μέλη του ιδίου είδους. Υπάρχουν φερορμόνες φύλου(συνήθως το θηλυκό προσελκύει το αρσενικό), φερορμόνες συνάθροισης, φερορμόνες ιχνών (στα μυρμήγκια) κλπ.

Οι φερορμόνες στον έλεγχο των εντόμων χρησιμοποιούνται σε παγίδες ώστε να διαπιστώσουμε στον χώρο την ύπαρξη το είδος του εντόμου.Έτσι μπορεί να γίνει αντιληπτή η παρουσία κάποιων εντόμων πολύ πριν πολλαπλασιασθούν και προκαλέσουν ζημιές, λαμβάνοντας κάποια μέτρα καταπολέμησης(πχ. χημική καταπολέμηση).

Συνήθως οι παγίδες φερομονών χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο ( monnitoring ) και σπάνια και σε ειδικές περιπτώσεις για καταπολέμηση.Η εγκατάσταση των παγίδων φερορμονών δεν σημαίνει ότι άλλα μέτρα όπως η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού προγράμματος ελέγχου εντόμων μειώνονται ή εγκαταλείπονται.

Οι παγίδες φερορμονών χρησιμοποιούνται συνήθως στις αποθήκες & τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας τροφίμων (μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν στην κουζίνα σας στο σπίτι). Ένας επίσης αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου εντόμων είναι η χρήση παγίδων με εξειδικευμένη τροφοελκυστική ουσία για κάθε έντομο.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ

Η επιτυχής καταπολέμηση των εντόμων αποθηκών, τόσο στα προϊόντα όσο και στο χώρο γίνεται με υποκαπνισμό(fumigation), αρκεί οι συνθήκες να το επιτρέπουν.

Το υποκαπνιστικό αέριο (FUMIGANTS) που συνήθως χρησιμοποιείται είναι η φωσφίνη (ΡΗ3).

Το πλεονέκτημα του υποκαπνισμού έναντι άλλων μεθόδων είναι ότι θανατώνει τα έντομα σε όλα τους τα στάδια (αυγό-προνύμφη-χρυσαλίδα-τέλειο).

Αρκετές φορές γίνονται εφαρμογές με κάποιες πυρεθρίνες ((K-OBIOL)) στα προϊόντα ή οργανοφωσφορικά (ACTELLIC 50) στους χώρους, τόσο προληπτικά, όσο και κατασταλτικά.

Πηγή:http://www.apolimantikiltd.gr/